Wpływ cyfryzacji na łańcuch dostaw w farmacji

Truizmem jest stwierdzenie, że logistyka farmaceutyczna z roku na rok ulega intensywnej cyfryzacji. Proces ten nieustannie przyspiesza, wpływając w sposób istotny na sposób obrotu lekami. Jednak realnie, w jaki sposób cyfryzacja wpływa na transport leków i obrót nimi?

Cyfryzacja w branży farmalogistycznej – na czym polega?

Pojęcie cyfryzacji jest bardzo szerokie i obejmuje nie tylko farmaceutyczny łańcuch dostaw, ale też procesy odpowiedzialne za zamawianie i odbiór towarów. Przebieg cyfryzacji jest bardzo złożony i dotyczy, zarówno tworzenia zintegrowanych baz danych, jak i usprawniania (przyspieszania) dystrybucji leków. Celem nadrzędnym cyfryzacji w branży farmalogistycznej jest:

• zwiększenie kontroli nad przepływem leków,
• efektywniejsze zarządzanie dostępnymi zapasami, np. poprzez ograniczenie liczby wyrzuconych leków,
• wprowadzenie leków umożliwiających personalizację procesu leczenia (np. w przypadku chorób rzadkich),
• wprowadzenie efektywniejszych rozwiązań z zakresu obrotu lekami, np. dystrybucja bezpośrednia,
• zunifikowanie rozwiązań dostępnych w ramach rynków globalnych.
  

Daleko idąca cyfryzacja jest pochodną trendów, jakie od kilku lat występują w branży. Dzięki niej może ona lepiej dostosowywać się do zmieniających się warunków.

Co jest największym generatorem cyfryzacji kanałów logistycznych?

Po pierwsze – bazy danych

Dawniej łańcuchy dostaw składały się z podmiotów, z których każdy dysponował własną, niezależną bazą danych. Dziś efektywność łańcucha dostaw zależy przede wszystkim od tego, czy podmioty będące jego elementem będą w stanie wpiąć się w ogólnodostępną chmurę. Oczywiście wiąże się to z koniecznością wdrożenia systemów Big Data, ale są to wyzwania, przed którymi stoją głównie dostawcy usług cyfrowych, a nie sama branża farmaceutyczna. Cyfryzacja łańcucha dostaw pozwala na kontrolowanie obiegu środków medycznych w ujęciu holistycznym. W efekcie łańcuchy te nie występują już w skali regionalnej lub krajowej, lecz międzynarodowej, a nawet globalnej. Bardzo przydatna jest tu technologia blockchain, dzięki której można tworzyć bazy, w których rejestrowane są wszystkie etapy procesu dostaw leków.

Po drugie – konsolidacja branży

Już od dłuższego czasu widać, że branża farmaceutyczna ulega pewnej konsolidacji. Mali gracze (a zwłaszcza producenci) są coraz częściej wchłaniani przez duże podmioty zajmujące się sprzedażą i obrotem. Zapotrzebowanie na leki kierowanie jest głównie w stronę dużych firm, które są w stanie zabezpieczyć dostawy określonych wyrobów medycznych. Trend ten wynika nie tylko z szeroko rozumianego procesu, jakim jest cyfryzacja łańcucha dostaw, ale też z wniosków po ostatniej pandemii. Utrzymanie status quo mogłoby – w przypadku kolejnego kryzysu – ograniczyć przepustowość kanałów dystrybucyjnych leków i tym samym jeszcze bardziej zmniejszyć ich dostępność na rynku. W efekcie fabryki dużych producentów ulegają stopniowej cyfryzacji i automatyzacji.

Po trzecie – personalizacja medycyny

Farmalogistyka zmienia się również dlatego, że coraz większą rolę odgrywa w niej leczenie indywidualne. Dawniej leki wytwarzano masowo, jako całkowicie powtarzalny produkt. Dziś trend ten zaczyna się powoli zmieniać. Wiele leków powstaje już pod konkretną grupę osób. Pośrednio zjawisko to wiąże się ze wspomnianą wcześniej konsolidacją, gdyż tylko duże podmioty, są w stanie generować odpowiednie fundusze, aby skupić się na modyfikacji spersonalizowanych produktów leczniczych.

Po czwarte – zmiany w logistyce

Jesteśmy świadkami gwałtownych zmian w logistyce i zarządzaniu dystrybucją leków. Naturalnie wiążą się one z optymalizacją przepustowości już istniejących kanałów dystrybucyjnych, ale też z koniecznością wykorzystania narzędzi pozwalających na automatyzację i robotyzację procesów logistycznych. Firmy produkujące leki zwykle nie dysponują takimi rozwiązaniami, bo po prostu są nieopłacalne, dlatego standardem staje się outsourcing usług logistycznych. Dzięki zleceniu usług logistycznych profesjonalnemu podmiotowi logistycznemu producenci mają gwarancję jakości i terminowości dostaw swoich produktów farmaceutycznych.

Zmiany w łańcuchach dostaw, a ich cyfryzacja

Jak widać, powyższe zmiany w szeroko pojętej logistyce farmaceutycznej są generatorem wprowadzania szeroko rozumianej cyfryzacji. W efekcie farmaceutyczny łańcuch dostaw ulega skróceniu, a obrót leków jest szybszy. Z drugiej strony trzeba pamiętać, że globalny system dystrybucji leków staje się coraz bardziej skomplikowany, wobec czego konieczne jest wdrożenie rozwiązań, które nie tylko przyspieszą procesy logistyczne, ale też uwzględnią zmiany w krajowych przepisach prawnych. Nie jest tajemnicą, że w każdym kraju pojawiają się nowe obostrzenia i przepisy dotyczące dystrybucji leków. Trzeba też pamiętać o zmieniających się uwarunkowaniach prawnych. W efekcie łańcuchy dostaw muszą podlegać stałej automatyzacji i cyfryzacji.

Kto odgrywa dominującą rolę w cyfryzacji procesów logistycznych?

Analizy rynku wskazują, że najpopularniejsze rozwiązania wdrażane w ramach szeroko pojętej cyfryzacji łańcuchów dostaw opierają się na sztucznej inteligencji, która coraz częściej zajmuje się dystrybucją leków na duże odległości, a także zarządzaniem stanami magazynowymi, zdolnościami wytwórczymi oraz automatyzacją i robotyzacją produkcji. W połączeniu z technologią chmury i analizą Big Data staje się ona sprawnym i wydajnym narzędziem. Jednak na ten moment dobrze wiemy, że wiele procesów nie da się wykonać bez zaangażowania człowieka, dlatego przeszkolony zespół i wyspecjalizowany podmiot logistyczny są bardzo istotne dla biznesu farmaceutycznego. 

Cyfryzacja łańcuchów dostaw jest procesem, w którym przodują Stany Zjednoczone i Unia Europejska. Warto dodać, że u każdego z tych graczy zmiany, o których wspomniano, zachodzą na nieco innych polach. W Europie najważniejszą rolę odgrywa szeroko pojęta automatyzacja i robotyzacja. Z kolei na terenie USA dominuje przede wszystkim sztuczna inteligencja. Warto również dodać, że powyższe zmiany dotyczą nie tylko branży leków wykorzystywanych w leczeniu ludzi. Analogiczne procesy generuje np. logistyka weterynaryjna, która również stawia na szeroko pojętą cyfryzację.

Reasumując, zmiany w obrębie struktury rynku farmaceutycznego, rosnąca liczba obostrzeń i przepisów, a także troska o zapewnienie dostaw leków tym podmiotom, które tego najbardziej potrzebują, to czynniki, które są największymi generatorami cyfryzacji łańcuchów dostaw.