Zarządzanie logistyką leków w programach szczepień masowych

Globalne kryzysy zdrowotne wymusiły konieczność wprowadzenia zmian w obszarze, jakim jest międzynarodowa logistyka leków, a zwłaszcza szczepionek. Dziś standardem jest już wprowadzenie rozwiązań pozwalających na kompleksowe monitorowanie łańcucha dostaw, począwszy od magazynów centralnych, przez komory przeładunkowe a skończywszy na punktach dystrybucyjnych.

Wyzwania logistyczne w obszarze zarządzania dostawami szczepionek

Jednym z największych wyzwań, przed którymi stoi logistyka szczepień masowych, jest kontrolowanie odpowiednich parametrów transportu medykamentów. Przewóz szczepionek musi odbywać się w niskiej temperaturze oraz z uwzględnieniem zasad Dobrej Praktyki Dystrybucyjnej. Skutkiem tego braki w infrastrukturze chłodniczej, niedostateczna kontrola temperatury oraz opóźnienia w dostawach mogą prowadzić do strat materiałowych, oraz spadku efektywności całego programu szczepień.

Należy też pamiętać, że logistyka w takich obszarach jak np. program szczepień masowych, musi być przygotowana na zmiany w popycie. Niektóre z nich mają charakter ciągły (jak np. demograficzny spadek liczby dzieci poddawanych szczepieniu), a inne sezonowy (np. szczepienia na grypę, niechęć do programowych szczepień w sezonie zwiększonej zachorowalności itd.). W praktyce oznacza to wprowadzenie mechanizmów umożliwiających prognozowanie zapotrzebowania na szczepionki oraz rozwiązań, dzięki którym dostawca leków do aptek będzie mógł szybko reagować na zmieniające się fluktuacje w zapotrzebowaniu na konkretne wyroby. Błąd w tym obszarze nie tylko ogranicza efektywność kampanii, takich jak np. Narodowy Program Szczepień, ale też wiąże się z wysokimi kosztami operacyjnymi.

Strategie optymalizacji łańcucha dostaw w obrocie szczepionkami

Chcąc sprostać wymogom programów szczepień, przedsiębiorstwa logistyczne i instytucje publiczne wdrażają szereg strategicznych rozwiązań. Należą do nich m.in. zintegrowane systemy IT, dzięki którym można:

• śledzić przepływ leków,
• kontrolować stany magazynowe,
• monitorować temperaturę,
• analizować lokalizację transportów itd.

Co ciekawe, wszystkie powyższe działania realizowane są w czasie rzeczywistym. Dzięki temu można na bieżąco monitorować transport szczepionek, a nawet określać różnego rodzaju harmonogramy, nowe trasy dystrybucyjne oraz działania pozwalające na redukcję kosztów operacyjnych.

Bardzo ważna jest tu również współpraca międzysektorowa. Firma logistyczna to podmiot, który – biorąc pod uwagę format takich inicjatyw jak program szczepień masowych – powinien funkcjonować w ścisłej koordynacji z innymi uczestnikami procesu. Dlatego bardzo ważna jest tu wymiana informacji pomiędzy podmiotami, które wchodzą w skład łańcucha dostaw. Dzięki nim spada ryzyko opóźnień, a także możliwe jest efektywne wykorzystanie wszystkich dostępnych zasobów logistycznych.

Bezpieczna dystrybucja szczepionki wiąże się również z koniecznością wdrożenia procedur zarządzania kryzysowego. O ile profilaktyka szczepienia to obszar, w którym zmiany stanów logistycznych w miarę łatwo przewidzieć, o tyle różnego rodzaju kryzysy wymagają zastosowania specjalnych, często kryzysowych rozwiązań. Należą do nich:

• organizacja rezerw strategicznych,
• przygotowanie scenariuszy procedur awaryjnych,
• monitorowanie liczby zachowań,
• współpraca z zagranicznymi organizacjami medycznymi, WHO itd.

W jaki sposób nowoczesne technologie wspierają logistykę leków?

Nowoczesne technologie odgrywają ogromną w rolę w organizacji transportu szczepionek. Wykorzystuje się zwłaszcza rozwiązania z zakresu Internetu Rzeczy (Internet of Things) oraz sztucznej inteligencji (AI).

1. Czujniki IoT umożliwiają ciągłe monitorowanie parametrów środowiskowych, w obrębie których transportowane są szczepionki. Kontrolując temperaturę oraz wilgotność, można w razie problemów technicznych lub logistycznych przedsięwziąć określone środki zaradcze.
   
2. Algorytmy AI ułatwiają zarządzanie zapasami, zwłaszcza w odniesieniu do prognozowania popytu oraz optymalizacji tras. AI ma również coraz większy udział w sprawnym zarządzaniu zapasami, dzięki czemu transportowanie leków oraz szczepionek odbywa się w sposób płynny i niezakłócony.
   

W branży coraz częściej stosuje się również technologię blockchain, która umożliwia bezpieczną i transparentną wymianę danych, a także stanowi doskonałe narzędzie do monitorowania pochodzenia i historii przewozu leków. Zastosowanie tej technologii zwiększa zaufanie do całego systemu dystrybucji, eliminując ryzyko fałszerstw i umożliwiając ścisłą kontrolę nad przepływem produktów.

Efektywne zarządzanie logistyką szczepionek – jakie niesie ze sobą korzyści?

Właściwe zarządzanie logistyką szczepionek sprawia, że profilaktyka szczepienia przynosi wymierne korzyści. Pierwszą z nich jest zmniejszona zapadalność na określone choroby. Dzięki temu można zwiększyć poziom ochrony zdrowia, a także odciążyć ją w przypadku wystąpienia nagłego wzrostu zachorowań.

Po drugie, odpowiednie monitorowanie procesów logistycznych w zakresie obrotu szczepionkami, pozwala na redukcję kosztów operacyjnych, co jest szczególnie istotne w przypadku dużych programów zdrowotnych finansowanych z budżetu państwa lub funduszy międzynarodowych.

Poza tym sprawne zarządzanie logistyką i zapasami pozwala na szybszą reakcję na zmiany w zapotrzebowaniu na konkretne rodzaje szczepionek. Dzięki temu branża notuje mniejsze straty, a dystrybuowane szczepionki mogą dotrzeć do wszystkich potrzebujących osób.

Warto też dodać, że właściwe zarządzanie logistyką szczepionek, w której istotną rolę odgrywa dystrybucja DtP i DtH, powinna również obejmować dywersyfikację dostawców, a zwłaszcza producentów. Dzięki temu rynek nie ogranicza się wyłącznie do jednego źródła, mogąc w przypadku sytuacji kryzysowych lepiej zaopatrzyć odbiorców w niezbędne preparaty medyczne oraz lecznicze.

Szczepionki to specyficzny rodzaj produktów medycznych, który wyróżnia się niską odpornością na czynniki zewnętrzne, podatnością na zniszczenie oraz ograniczoną dostępnością. Dlatego transport organizowany na linii hurtownia farmaceutyczna – szpital, przychodnia lub punkt szczepień, wymaga stałego dostosowywania się do zmieniających się warunków otoczenia.