Transport szczepionek – procedura, najlepsze praktyki
Transport szczepionek to bardzo złożone zagadnienie. Szczepionki są bowiem produktami o bardzo ściśle określonych wymaganiach w zakresie przechowywania oraz przewozu. Wszystko dlatego, że są one szczególnie narażone np. na wysokie temperatury. Dowiedz się więcej na czym polega przewóz szczepionek i jakie są w tym obszarze procedury oraz najlepsze praktyki.
Szczepionki – wyjątkowy produkt leczniczy
Szczepionki to produkty, które są w szczególny sposób narażone na wahania temperatury. Dlatego podstawowym elementem, o jaki musi zadbać operator świadczący przewóz szczepionek jest właśnie zachowanie odpowiednich temperatur, określane jako zimny łańcuch dostaw.
Współcześnie szczepionki najczęściej można przyporządkować do jednej z 2 grup, jeżeli chodzi o warunki przechowywania i przewozu. W pierwszym przypadku transport szczepionek powinien odbywać się przy nieustannym zachowaniu temperatury przechowywania w zakresie od 2 do 8 stopni Celsjusza. Są to najczęściej szczepionki oparte na wirusach, które wykorzystują wektor wirusa, by dostarczyć do organizmu odpowiednią podjednostkę białka, mającą wywołać w organizmie oczekiwaną reakcję układu immunologicznego. Bardzo ważne jest, by tych preparatów nie poddawać działaniu ujemnych temperatur, gdyż zamrożenie takiej szczepionki może sprawić, że stanie się ona nieaktywna.
Drugą grupą szczepionek są tzw. szczepionki mrożone, które najczęściej są opracowywane w oparciu o przekaźnik RNA (tzw. mRNA). Jest to technologia, która w znacznym stopniu została upowszechniona w ramach programu szczepień przeciw COVID-19. W tym przypadku warunki przechowywania wymagają znacznie niższych temperatur, bowiem zakres waha się od -15 aż do -90 stopni Celsjusza. To poważne wyzwanie także, jeśli chodzi o przewóz szczepionek.
Transport szczepionek – dobre praktyki
Od momentu opuszczenia fabryki do momentu podania pacjentowi, cała droga, jaką przebywają szczepionki powinna podlegać nieustannemu monitoringowi. Dystrybucja farmaceutyczna to bardzo wymagająca dziedzina, gdyż produkty lecznicze, w tym szczepionki mają bezpośrednie przełożenie na zdrowie ludzkie. Właśnie dlatego tak ważne jest postępowanie i zachowywanie dobrych praktyk.
Do dobrych praktyk przewozu szczepionek na pewno należy zaliczyć monitorowanie produktów w całym łańcuchu dostaw w trybie ciągłym, czyli 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Obejmuje to zarówno magazynowanie leków, jak też proces dostawy. Jest to warunek konieczny, by móc zapewnić bezpieczne dostawy w warunkach kontrolowanych. W przypadku transportu dobrze sprawdza się dodatkowe zabezpieczenie w postaci izolowanych pojemników. Jednak nawet przypadku ich zastosowania istotne jest monitorowanie temperatury, w jakich przewożone są szczepionki, bo uchybieniem jest zarówno zbyt wysoka jak i zbyt niska temperatura.
W przypadku szczepionek mrożonych, dobrym rozwiązaniem jest dodatkowe wyposażenie w przenośne lodówki lub zastosowanie do utrzymania odpowiedniej temperatury suchego lodu. To rozwiązanie, które było jednym z kluczowych elementów w dystrybucji szczepionek przeciwko COVID-19 w ostatnich latach. Dystrybucja leków w tym szczepionek polega bowiem także na eliminowaniu zagrożeń w tzw. wąskich gardłach, czyli np. podczas przenoszenia produktów z samochodu do magazynu aptecznego czy szpitala.
Wśród dobrych praktyk należy również zwrócić uwagę na zgłaszanie wszelkich ewentualnych uchybień czy przypadków niezachowania odpowiednich warunków przechowywania czy przewozu szczepionek. Takie zgłoszenia można kierować do podmiotu odpowiedzialnego który jest w stanie ocenić wpływ odchylenia na jakość produktu leczniczego.
Transport szczepionek a odpowiedzialność
W kontekście zapewnienia odpowiednich warunków przechowywania i transportu szczepionek ważna jest również kwestia odpowiedzialności. Operator logistyczny jest odpowiedzialny za powierzony mu towar aż do momentu przekazania do odbiorcy i podpisania przez niego listu przewozowego. Dlatego warto polegać na firmach, które posiadają odpowiednie doświadczenie w realizacji takich usług. Po zrealizowaniu dostawy np. do apteki, odpowiedzialność za dalsze zachowanie wymaganych warunków przechowywania przechodzi na kierownika apteki.
